ZALEŻNOŚĆ POMIĘDZY OBSERWACJĄ PRZEMOCY DOMOWEJ A PÓŹNIEJSZYM ROZWINIĘCIEM SKŁONNOŚCI PSYCHOPATYCZNYCH

Słowa kluczowe: przemoc domowa, psychopatia, dzieci, świadkowie przemocy.

ABSTRAKT

Od wielu lat psychologowie zastanawiają się nad pytaniem, czy dzieci będące ofiarami przemocy domowej są bardziej narażone na rozwinięcie skłonności psychopatycznych. Niestety, większość z przeprowadzanych przez nich badań nie bierze pod uwagę dzieci, które były jedynie świadkami przemocy.

W 2016 roku Monika Dargis i Michael Koenigs (2017) sprawdzali, czy obserwowanie przemocy domowej w młodym wieku może prowadzić do rozwinięcia cech psychopatycznych i na które z tych cech miała ona największy wpływ.

ŚWIADKOWIE

Od wielu lat psychologowie zastanawiają się nad pytaniem, czy dzieci będące ofiarami przemocy domowej są bardziej narażone na rozwinięcie skłonności psychopatycznych. Niestety, większość z przeprowadzanych przez nich badań nie bierze pod uwagę dzieci, które były jedynie świadkami przemocy. Badania przeprowadzone na przełomie XX i XXI wieku pokazują, że dzieci te mają znacząco słabiej rozwinięte umiejętności społeczne, a także są bardziej agresywne i częściej doświadczają negatywnego afektu (Sternberg i in., 2006; Graham-Bermann, Levendosky, 1997). Dowiedziono również, iż istnieje związek pomiędzy stycznością dzieci z agresją społeczną (np. strzelanina uliczna) a rozwinięciem się u nich cech psychopatycznych (Howard, Kimonis, Muñoz, Frick, 2012; Kimonis, Frick, Munoz, Aucoin, 2008; Schraft, Kosson, Mcbride, 2013).

BADANIA DARGIS & KOENIGS (2017)

Podobne badania przeprowadzili w 2016 roku Monika Dargis i Michael Koenigs (2017). Psychologowie sprawdzali czy dzieci, które były świadkami przemocy domowej, są bardziej skłonne do rozwinięcia cech psychopatycznych i na które z tych cech przemoc domowa miała największy wpływ. Badaniami objęto 127 mężczyzn będących więźniami aresztu w Waszyngtonie. Każdy z nich przeszedł dwie sesje wywiadów, a także wypełnił serię kwestionariuszy badających osobowość, uzależnienia od różnego rodzaju substancji, inteligencję oraz stopień styczności z przemocą domową w dzieciństwie.

Wyniki pokazały dużą zależność pomiędzy byciem świadkiem przemocy domowej a późniejszym rozwinięciem cech psychopatycznych, szczególnie tych związanych ze zdolnościami interpersonalnymi (np. manipulowanie czy okłamywanie)^[1]. Według Dargis i Koenigs zależność może stanowić rezultat społecznego uczenia się opisanego przez Alberta Bandurę. Rodzice, stosujący przemoc wobec swoich dzieci, często sięgają po manipulacje i kłamstwa, co z kolei prowadzi do rozwinięcia tych umiejętności u ich pociech. Dzieci mogą również rozwijać wyżej wspomniane psychopatyczne cechy jako rodzaj obrony przeciw wiktymizacji i przemocy, jakiej doświadczają w ognisku domowym. Świadkowie przemocy mogą nauczyć się „wyłączać” swoje emocje, by lepiej znosić cierpienia, jakie obserwują w domu rodzinnym. To natomiast może prowadzić do oduczenia się empatii, a co za tym idzie – do osobowości psychopatycznej.

PRZYPISY

• [1]Wyniki przeanalizowane zostały za pomocą t-testu.

• Dargis, M., Koenigs, M. (2017). Witnessing domestic violence during childhood is associated with psychopathic traits in adult male criminal offenders. Law And Human Behavior, 41(2), 173-179. doi:10.1037/lhb0000226
• Graham-Bermann, S. A., Levendosky, A. A. (1997). The social functioning of preschool-age children whose mothers are emotionally and physically abused. Journal of Emotional Abuse, 1(1), 59–84. http://dx.doi.org/10.1300/J135v01n01_04
• Howard, A. L., Kimonis, E. R., Muñoz, L. C., Frick, P. J. (2012). Violence exposure mediates the relation between callous-unemotional traits and offending patterns in adolescents. Journal of Abnormal Child, 40(8), 1237-1247. 10.1007/s10802-012-9647-2
• Kimonis, E. R., Frick, P. J., Munoz, L. C., Aucoin, K. J. (2008). Callous-unemotional traits and the emotional processing of distress cues in detained boys: Testing the moderating role of aggression, exposure to community violence, and histories of abuse. Development and Psychopathology, 20(2), 569–589. 10.1017/S095457940800028X
• Schraft, C. V., Kosson, D. S., Mcbride, C. K. (2013). Exposure to violence within home and community environments and psychopathic tendencies in detained adolescents. Criminal Justice and Behavior, 40(9), 1027-1043. Advanced online publication. https://doi.org/10.1177/0093854813486887
• Sternberg, K. J., Baradaran, L. P., Abbott, C. B., Lamb, M. E., Guterman, E. (2006). Type of violence, age, and gender differences in the effects of family violence on children’s behavior problems: A meta-analysis. Developmental Review, 26(1), 89-112. https://doi.org/10.1016/j.dr.2005.12.001