CZY DĄŻENIE DO SZCZĘŚCIA WPŁYWA NA POSTRZEGANIE CZASU?

Słowa kluczowe: szczęście, czas, dążenie do celu, dobre samopoczucie.

ABSTRAKT

Ludzie, którzy starają się osiągnąć szczęście często zmagają się z brakiem czasu w ciągu dnia, co paradoksalnie może obniżać ich samopoczucie. W marcu 2018 roku badacze z USA i Kanady przeprowadzili cztery badania, w których wykazano, że dążenie do szczęścia wpływa na postrzeganie czasu jako zbyt szybko upływającego i niewystarczającego.

WSTĘP

Jedynie 1% ludzi nigdy nie myślało o szczęściu, natomiast 70% populacji uważa je za istotną wartość (Diener, 2000). Lubimy czuć się szczęśliwi, jednak osiągnięcie tego stanu wymaga czasu i wysiłku. Aekyoung Kim z Uniwersytetu Rutgers w USA i Sam Maglio z Uniwersytetu Toronto Scarborough w Kanadzie (2018) przeprowadzili cztery badania, w których sprawdzili, w jaki sposób dążenie do szczęścia oraz stan odczuwania szczęścia wpływają na percepcję czasu. Odkryli, że ludziom, którzy starają się być szczęśliwi, często brakuje w ciągu dnia czasu, co paradoksalnie czyni ich nieszczęśliwymi. Potwierdziło to wcześniejsze badania mówiące, że dążenie do szczęścia może je w rzeczywistości osłabić (Schooler, Ariely, Lowenstein, 2003), a przyczyna może leżeć w jednoczesnym monitorowaniu nie tylko radosnych, ale również przykrych myśli i stanów (Schooler i Mauss, 2010).

BADANIA

Pierwsza grupa uczestników została poproszona o wypełnienie ankiety, która określała, jak ważne jest dla nich szczęście. Następnie badani odpowiedzieli, w jakim stopniu zgadzają się ze stwierdzeniem „Czas szybko ucieka.” Osoby, które uznawały szczęście za istotną wartość odczuwały większy brak czasu.

W kolejnym etapie inna grupa badanych oglądała jeden z dwóch filmów: neutralny emocjonalnie film o budowaniu mostów lub film z gagami scenicznymi (zabawnymi sytuacjami z filmów komediowych) z udziałem Jasia Fasoli. Połowa uczestników miała spróbować poczuć się szczęśliwie podczas oglądania seansu, natomiast pozostali pozwalali swoim myślom i emocjom wędrować w dowolnym kierunku. Ponownie sprawdzono, jak badani odnoszą się do posiadanego czasu. Zgodnie z przypuszczeniami badaczy okazało się, że dążenie do (często nieosiągalnego) szczęścia wpływa na postrzeganie braku czasu.

Trzecie badanie polegało na przeczytaniu przez ludzi jednego z dwóch artykułów, sugerujących, że osiągnięcie szczęścia wymaga wiele lub mało czasu. Każdy z badanych ocenił postrzeganą przez siebie ilość wolnego czasu oraz odczuwaną presję. Potwierdziło się przypuszczenie badaczy, że dążąc do szczęścia ludzie odczuwają brak czasu, ponieważ uważają, że potrzebują go coraz więcej na osiągnięcie swojego celu.

W czwartej części badani zostali poproszenie o wypisanie listy rzeczy, które mogłyby ich uczynić szczęśliwszymi lub wyliczenie argumentów, które potwierdzają, że już są szczęśliwi. Na koniec wszyscy uczestnicy ocenili, jak dużo czasu wydawało im się mieć oraz w jakim stopniu czują się szczęśliwi – w danym momencie oraz biorąc pod uwagę ogólną satysfakcję z życia.  Ponownie czynnikiem pośredniczącym pomiędzy dążeniem do szczęścia a jego odczuwaniem okazał się być postrzegany brak czasu.

WYNIKI

Badania pokazały, że postrzeganie czasu jako niewystarczającego może być jednym ze skutków dążenia do szczęścia. Poczucie, że czasu jest za mało było mniejsze u uczestników, którzy utrzymywali, że już są w jakimś stopniu szczęśliwi.

Badacze wyjaśniają, że czas wydaje się znikać wskutek dążenia do szczęścia, jednak tylko wtedy, gdy szczęście jest postrzegane jako cel wymagający nieustannego wysiłku. Wskazują jednak, że mimo, iż poczucie szczęścia może paradoksalnie pogarszać samopoczucie, niekoniecznie musi się tak stać.

Z drugiej strony, jeśli ktoś uważa, że osiągnął szczęście, ma wtedy więcej czasu, aby to docenić, na przykład poprzez prowadzenie dziennika wdzięczności (codzienne wypisywanie rzeczy, za które jest się wdzięcznym). Ponadto badanie podkreśla, że ludzie różnie postrzegają szczęście, co w rezultacie może być związane z odmiennym postrzeganiem ilości czasu, który mają na jego osiągnięcie.

PODSUMOWANIE

Badacze twierdzą, że pełne angażowanie się w doświadczenia i rozkoszowanie się związanymi z tym odczuciami wymaga więcej czasu w porównaniu do, np. kupowania rzeczy, poczucie braku czasu prowadzi do wybierania raczej dóbr materialnych, niż cieszenia się niematerialnymi rozrywkami, np. obiadem z przyjaciółmi. Wskazują oni również, że poczucie presji czasu często obniża chęć do pomagania innym czy angażowania się w wolontariat. Co ważne, dążenie do szczęścia wydaje się być nigdy niekończącym się zadaniem, więc mniejsze zamartwianie się, aby je osiągnąć, może paradoksalnie sprawić, że będziemy czuć się szczęśliwi.

Kim i Maglio (2018) utrzymują, że wpływ dostępności czasu na podejmowanie decyzji oraz dobre samopoczucie jest kluczowy w zrozumieniu, dlaczego i w jaki sposób ludzie różnią się postrzeganiem i wykorzystywaniem czasu w swoim dążeniu do szczęścia i osiągania innych celów.

• Kim, A., Maglio, S. J. (2018) Vanishing time in the pursuit of happiness. Psychonomic Bulletin & Review, 1-6.
• Diener, E. (2000). Subjective well-being. The science of happiness and a proposal for a national index. The American psychologist, 55(1), 34-43.
• Schooler, J. W., Ariely, D., Loewenstein, G. (2003). The pursuit and assessment of happiness can be self-defeating. The psychology of economic decisions, 1, 41-70.
• Schooler, J. W., Mauss, I. B. (2010). To be happy and to know it: The experience and meta-awareness of pleasure. Pleasures of the brain, 244-254.
• Springer (2018, 12 marca). Can pursuing happiness make you unhappy? Researchers show that aiming to achieve happiness can affect your perception of time. ScienceDaily. Uzyskane 2.05.2018 z: www.sciencedaily.com/releases/2018/03/180312104036.htm