CZY WIZUALIZACJA TO RECEPTA NA SUKCES? WOOP. SKUTECZNA METODA OSIĄGANIA CELÓW.

Słowa kluczowe: WOOP, wizualizacja, recenzja, cele.

ABSTRAKT

Poradniki samorozwojowe krzyczą „zwizualizuj to sobie” czy „wizualizacja to recepta na sukces”. Stwierdzenia te stały się tak popularne, że wielu z nas nawet nie przychodzi do głowy kwestionowanie ich sensu. Kto z nas nie wyobraża sobie wieczorem, jak bezproblemowo przeżywamy kolejny dzień, jak szczęście się do nas uśmiecha i jak w efekcie osiągamy upragniony cel. Jeżeli to robisz, to… przestań. Gabrielle Oettingen, profesor psychologii na Uniwersytecie w Nowym Jorku oraz na Uniwersytecie w Hamburgu, w nowo wydanej w Polsce książce „WOOP. Skuteczna metoda osiągania celów” tłumaczy dlaczego.

BADANIA OETTINGEN

Wieloletnie badania Oettingen i jej współpracowników wykazały, że sama wizualizacja sukcesu nie sprzyja jego osiąganiu, a nawet przeciwnie – pogarsza efekty dążenia do jego realizacji. W książce badaczka opisuje wiele przeprowadzonych eksperymentów obejmujących różne sfery życia – osiąganie celów zawodowych, odchudzanie, naukę w szkole, kontakty towarzyskie. Wyniki tych badań jasno wskazują, że osoby, które częściej wyobrażają sobie swój sukces, rzadziej go osiągają. „Marzyciele niezbyt często są ludźmi czynu”, pisze autorka. Według niej fantazjowanie odbiera nam energię potrzebną do realizacji celów i obniża samopoczucie, przez co wkładamy mniej wysiłku w ich osiąganie.

W badaniach przeprowadzonych przez autorkę odchudzające się kobiety, w których wyobrażeniach częściej pojawiały się pozytywne obrazy (np. brak niezdrowych pokus), średnio chudły mniej, niż kobiety, które zamiast tego wyobrażały sobie trudności stojące na ich drodze. Podobnie studenci ostatniego roku często fantazjujący o tym, jak bezpośrednio po opuszczeniu uczelni dostają wymarzoną pracę, wysyłali istotnie mniej aplikacji, niż ich koledzy, a w perspektywie dwóch lat – zarabiali średnio istotnie mniej.

METODA WOOP

Książka „WOOP…” nie składa się tylko z przykładów tego, jak wizualizacje nie pomagają nam w osiąganiu celów. Autorka opracowała metodę, która w licznych badaniach przeprowadzonych przez jej zespół okazała się być skutecznym wsparciem na drodze do sukcesu w dowolnej dziedzinie. Oettingen oferuje sprawdzone narzędzia pomagające w lepszym wyznaczaniu, i osiąganiu celów, oraz w identyfikowaniu przeszkód, które wielokrotnie nam to utrudniają. Jej propozycja jest prosta i błyskotliwa.

Pierwszym krokiem jest więc określenie swojego celu, mając na uwadze prawdopodobieństwo jego zrealizowania. Następnie Oettingen zaleca, aby oddać się temu, co wielu z nas bardzo lubi i chętnie czyni – marzeniom o sformułowanym wcześniej celu. W naszych wyobrażeniach mamy skupić się na najlepszym możliwym rezultacie osiągnięcia celu i odczuciach temu towarzyszących. Po kilku minutach fantazjowania trzeba wrócić do rzeczywistości i skonfrontować swoje oczekiwania z rzeczywistymi możliwościami. Zatem w trzecim kroku należy znaleźć wewnętrzną przeszkodę stojącą na drodze do celu. Nie może to być czynnik zewnętrzny, bo na nie zwykle nie mamy wpływu. Musimy zadać sobie pytanie, co w nas samych przeszkadza nam w realizacji tego marzenia.

Warto poświęcić temu etapowi procesu nieco więcej czasu i nie zatrzymywać się na pierwszej powierzchownej przeszkodzie, która przyjdzie nam do głowy. Ostatnim punktem opisywanej metody jest opracowanie planu w postaci „jeżeli… to…”, czyli „jeżeli zdarzy się sytuacja określona w kroku trzecim, to wtedy zrobię…”. Potem wystarczy zastosować się do tego planu. Jak mówi autorka, dodając nieco realizmu do pozytywnych wyobrażeń o przyszłości, marzyciele też mogą stać się ludźmi czynu.

Poza opisanymi, książka porusza także inne kwestie, jak pozytywne aspekty fantazjowania czy badania nad źródłem marzycielstwa. Zawiera także wiele opisów badań przeprowadzonych przez autorkę, a wszystkie opatrzone są przypisami, zatem dociekliwy czytelnik może sięgnąć do źródła.

SŁABE STRONY

Książka Oettingen jak dotąd zebrała zarówno bardzo pozytywne, jak i negatywne recenzje. Niektórzy zarzucają autorce nierzetelność prowadzonych eksperymentów. Dla przykładu – jedno z popularnych badań, dotyczących roli fantazji w odchudzaniu, obejmowało jedynie 25 kobiet. Przy tak niewielkiej próbie badawczej wyniki otrzymane za pomocą różnych analiz okazały się sprzeczne. Czytelnik obeznany z metodologią badań naukowych może podczas lektury kilka razy unieść brwi ze zdziwienia nietypowym podejściem do konstruowania badań prezentowanym przez Oettingen, gdy np. określa ona grupą kontrolną grupę, która w rzeczywistości była również poddawana manipulacji, tylko odwrotnej, niż grupa eksperymentalna. Należy także zwrócić uwagę na podobieństwo metody WOOP do powstałej na przełomie lat 70. i 80. metody GROW, służącej osiąganiu celów. W moim odczuciu tym, co w metodzie WOOP jest kluczowe i determinuje jej skuteczność, są intencje implementacyjne (plany „jeżeli…, to…”), które nie są pomysłem samej autorki.

PODSUMOWANIE:

Krytyczne podejście do wizualizacji uważam za bardzo wartościowe i z tego powodu oceniam książkę Oettingen jako potrzebną. Mimo, że momentami propozycje rozwiązań dla różnych problemów (przeszkód) podawane przez autorkę wydają się zbyt prostolinijne i infantylne, uważam, że metoda jest warta wypróbowania. Jeżeli jesteś marzycielem i nie możesz zrozumieć dlaczego tak często nie udaje Ci się osiągnąć postawionych celów – sięgnij po tę książkę. Osobiście liczę jednak na szerzej zakrojone badania naukowe tej metody prowadzone przez osoby niezwiązane z jej autorką.

• Oettingen, G. i Wadden, T. A. (1991). Expectation, fantasy, and weight loss: Is the impact of positive thinking always positive?. Cognitive Therapy and Research, 15(2), 167-175.
• Oettingen, G. i Mayer, D. (2002). The motivating function of thinking about the future: expectations versus fantasies. Journal of personality and social psychology, 83(5), 1198.

INFORMACJE O PUBLIKACJI:

• Tytuł: „WOOP. Skuteczna metoda osiągania celów„.
• Tytuł oryginału: „Rethinking positive thinking”.
• Autorka: Gabriele Oettingen.
• Data wydania: maj 2018.
• Wydanie: I
• Oprawa: miękka ze skrzydełkami.
• Format: A5.
• ISBN: 978-83-7489-741-9
• Cena detaliczna: 39.90.
• Patronat: ”Coaching”, HRPolska, Mała Psychologia, THINK TANK.